立本是什么意思
Сергей Прокофьев (орос. Сергей Сергеевич Прокофьев, 1891 оны 4-р сарын 11-нд Оросын хаант улсын Екатеринослав мужийн Сонцовка тосгонд т?рс?н - 1953 оны 3-р сарын 5-нд ЗХУ, Москва хотод нас барсан) - Орос ба З?вл?лтийн х?гжмийн зохиолч, т?г?лд?р хуурч, х?гжмийн удирдаач б?г??д зохиолч, нэгд?гээр зэргийн шатарчин. З?вл?лт Оросын Ардын ж?жигчин (1947). Лениний шагнал (1957), Сталины шагнал (1943, 1946 - гурван удаа, 1947, 1952) 6 удаа х?ртсэн.
Прокофьев орчин ?еийн х?гжмийн б?х т?рл??р зохиолоо бичсэн уран б?тээлч юм. Тэрээр 8 дуурь, 8 балет, 7 симфони болон найрал х?гжмийн бусад б?тээл, гоцлол х?гжим, найрал х?гжимд зориулсан 9 концерт, т?г?лд?р хуурын 9 сонат, м?н оратори, кантата, ц??х??л дуулаачийн болон дан х?гжмийн зэмсгийн б?тээл, кино болон театрт зориулсан х?гжим б?тээжээ.
Намтар
[засварлах | кодоор засварлах]БАГА НАС. Т??ний эцэг Сергей Алексеевич Прокофьев (1846-1910) худалдаачны гэр б?лээс гаралтай, Москвад Петровскийн Х?д?? аж ахуйн академид суралцсан (1867-1871). Эх нь Мария Григорьевна (т?р?хд?? Житкова, 1855-1924) Санкт-Петербургт т?рс?н, дунд сургуулиа алтан медальтай т?гсс?н. Т??ний эцэг нь Шереметев г?ний хамжлага байсан б?г??д 19-р зууны дундуур Санкт-Петербург руу н??ж, хотын эмэгтэйтэй гэрлэжээ.
Т??ний эх Мария Григорьевна ихэнхдээ т?г?лд?р хуур х?гжим дээр Людвиг ван Бетховен, Фредерик Шопен хоёрын б?тээлийг голчлон тоглодог байсан ба энэ нь бяцхан х??гийн сонирхлыг ихээхэн татдаг байжээ. Сергей эхлээд х?гжмийг сонсдон байсан бол аажмаар т?г?лд?р хуурын хажууд суугаад товчлууруудыг цохиж эхэлжээ. Эх Мария Григорьевна сайн т?г?лд?р хуурч байсан б?г??д ирээд?йн х?гжмийн зохиолчийн анхны х?гжмийн багш байсан хэрэг. Сергей х??гийн х?гжмийн чадвар нь бага наснаасаа илэрч, таван настайдаа "Индиан галоп" хэмээх т?г?лд?р хуурт зориулсан анхны бяцхан б?тээлээ зохиосон. Харин тэрх?? бяцхан зохиолыг нь т??ний э Мария Григорьевна эхэндээ ноотлож байсан бол аажмаар ноотонд суралцсан тэрээр рондо, вальс зэрэг дуунуудаа ??р?? ноотлож эхэлсэн нь т??нийг "вундеркинд" гэж нэрлэхэд х?ргэж байв. Улмаар эцэг нь х??дээ математикийн хичээл зааж эхэлсэн б?г??д эх нь т??нд франц, герман хэл зааж ?гчээ.
1900 оны 1-р сард Москвад жаал х?? Сергей Прокофьев анх удаа "Фауст", "Игорь ван" дуурийг сонсож, "Нойрсож буй г?нж" балетыг ?зэж сонссон ба тэндээс санаа аван дуурь бичих анхныхаа оролдлогуудыг эхэлсэн байдаг. 1900 оны 6-р сард "Великан"(Аварга х?н) дууриа зохиожээ. 1901 онд "На пустынных островах" (Эзэнг?й арлууд дээр) хэмээх хоёр дахь дууриа бичсэн боловч дуусгалг?йгээр з?вх?н нэгд?гээр ?зэгдлийг бичсэнээр ?нд?рл?жээ. Т??ний эх Мария Григорьевна х??гийнхээ цаашдын х?гжмийн боловсролд анхаарал тавьж х??г 1902 онд Москвагийн консерваторийн багш С.И.Танеевд танилцуулж зохиолуудыг нь ?з??лэв. Х??гийн х?гжмийн авьяасыг х?ндэтгэсэн тэрээр х?гжмийн зохиолч Р.М.Глиэртэй х?гжмийн зохиомжийн т?рл??р хичээллэхийг з?вл?с?н байна.
КОНСЕРВАТОРИ
Прокофьевынхан Петербургт н??ж ирсэнээр Сергей х??гийн хувьд шинэ амьдрал эхэлсэн юм. Санкт-Петербургийн консерваторид элсэхээр ирэхдээ тэрээр д?рв?н дуурь, хоёр сонат, нэг симфони, т?г?лд?р хуурт зориулсан дуунууд б?хий хоёр хавтсыг комисст танилцуулав. Эдгээр б?тээл??д нь х?гжмийн зохиолчийн зохиол б?тээлийн жагсаалтад ороог?й болно. Ийнх?? 1904 оноос Санкт-Петербургийн консерваторид суралцах болсон ба Н.А.Римский-Корсаковын зэмсэг судлалын хичээл, А.К.Лядов дээр зохиомжийн хичээл, Ю.Витолын х?гжмийн онолын хичээл??д, А.Н.Есиповагаар мэргэжлийн т?г?лд?р хуур, Н.Н.Черепнинагийн удирдаачийн хичээл заалгах зэргээр суралцжээ. 1909 онд консерваторийг х?гжмийн зохиолч мэргэжлээр, 1914 онд т?г?лд?р хуурч мэргэжлээр т?гсс?н ба т?гс?х ангийн шилдэг таван оюутны дунд зохиогдсон уралдаанд ??рийнх?? "Т?г?лд?р хуурын анхны концерт”-оо тоглож тэрг??н байр эзлэн алтан медаль х?ртэж А.Г.Рубинштейн нэрэмжит х?ндэт шагнал болон "Шрёдер" ?йлдвэрийн том т?г?лд?р хуураар шагнуулжээ. Тэр ?еийн Санкт-Петербургийнхэн залуу х?гжмийн зохиолч, т?г?лд?р хуурчид томоохон ирээд?й байгаад итгэж байв. 1917 он х?ртэл тэрээр консерваторид орган х?гжм??р ?ргэлжл??лэн суралцаж байсан юм.
Консерваторид суралцаж байх хугацаандаа х?гжмийн зохиолч Николай Мясковский, Борис Асафьев нартай найрсаг харилцаа бий болгон н?х?рл?хийн зэрэгцээ Сергей Рахманиновтой танилцсан байдаг бол 1910 оны 4-р сард тэрээр Игорь Стравинскийтэй уулзаж танилцав. С??лчийн хоёр х?гжмийн зохиолчийн амьдралын урт удаан хугацаанд уран б?тээлийн ?рс?лд??ний талбарт “тус б?р юу хийснээрээ н?г??гийнх?? уран б?тээл, амжилтаар ?нэлж д?гнэгдэж байсан байдаг.
Т??ний х?гжимд?х ур чадварын ахиц дэвшлийг Петербургийн "Орчин ?еийн х?гжмийн ?дэш" дугуйлантай холбож ?здэг ба 1908 оны 12 сарын 18-нд тэрээр анх удаа т?г?лд?р хуурч, х?гжмийн зохиолчийн хувьд тоглолт хийжээ. Тоглолт амжилттай болсон бол 1911 онд хийсэн тоглолт дээрээ А.Шёнбергийн зохиолуудыг х?гжимд?ж 1913 онд Орос оронд ирээд байсан К.Дебюссигийн ?мн? х?гжимджээ.
1913 оны 2 сард Прокофьев, удирдаач, х?гжмийн зохиолч С.А.Кусевицкийтэй танилцсан ба 1917 оноос эхлэн т??ний хамаарал б?хий "А.Гутхейль" ноот хэвлэлийн газарт зохиол б?тээлээ хэвл??лж эхэлжээ. С.А.Кусевицкий ??р?? Прокофьевын зарим найрал х?гжмийн зарим зохиолуудыг удирдан тоглуулах зэргээр тэдний хамтын ажил 20 гаруй жил ?ргэлжилсэн ажээ. 1913 онд тэрээр ??рийнх?? т?г?лд?р хуур, найрал х?гжимд зориулсан 2-р концертоо тоглосон нь олон нийтийн з?гээс "кубист, футурист" гэх зэргээр ихээхэн хурц ш??мжлэлийг дагуулсан бол н?г?? талдаа шинэ х?гжим гэдэг утгаараа багаг?й дэмжлэг, талархлыг х?ртэв.
1914 оны 6 сард Прокофьев Лондон руу аялсан б?г??д энд байхдаа Сергей Дягилевтай танилцаж ажил хэргийн холбоотой болсон ба 1929 онд т??нийг(С.Дягилев) нас барах х?ртэл хамтран ажиллажээ. С.Дягилевын удирдсан "Русские балеты" тоглолтод зориулан "Ала ба Лоллий", "Шут", "Стальной скок", "Блудный сын" зэрэг 4 балетын х?гжим зохиосон ба эдгээрээс "Ала ба Лоллий" балет нь тайзнаа тавигдааг?й юм. С.Дягилев залуу х?гжмийн зохиолчийн балетын х?гжимтэй танилцахын тулд т??нийг Италид дуудан ир??лсэн боловч "Ала ба Лоллий" балетыг тавихаас татгалзсан бол харин шинээр "Сказка про шута, семерых шутов перешутившего"("Шут") гэдэг балетын х?гжим захиалсан байна. 1915 оны 2-р сарын 22(3- сарын 7) нд Ром хотод Прокофьевын хилийн чанад дахь анхны концертыг зохион байгуулсан ба энэх?? тоглолтод Бернардино Молинарийн удирдлага дор т??ний т?г?лд?р хуур найрал х?гжимд зориулсан 2-р концертыг тоглуулжээ.
ХУВЬСГАЛ БА ДАЙНЫ ЖИЛ??Д
?рн?д?д дэлхийн нэгд?гээр дайн эхэлж Орос орон т??нд татагдан орсон ба залуу Прокофьев айлын ганц х?? гэдэг утгаараа цэрэгт татагдсанг?й ?лджээ. 1917 оны с??лчээр Орос орноо орхихоор шийдээд 1918 оны 5-р сарын 5-н.д Москвагаас Сибирийн хурдан галт тэргээр гарч 6-р сарын 1-нд Токиод иржээ. Тэндээ 2 сар АНУ-ын виз х??цлд?ж 8-р сарын 2-нд усан онгоцоор гараад 9-р сарын 6-нд Нью-Йорк хотод иржээ. 1920-иод оны хоёрдугаар хагас, 1930-аад оны эхний хагаст Прокофьев т?г?лд?р хуурчаар Америк, Европоор идэвхтэй аялан тоглосон (голчлон ??рийнх?? зохиолыг тоглодог байв). Дээр дурдсан "Ала ба Лоллий" балетын х?гжмийг дахин найруулан засварлаж симфони найралд зориулсан "Скифская сюйта" хэмээх зохиол болгожээ. Энэх?? зохиолын анхны тоглолт нь 1916 оны 1-р сарын 29-нд болж хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ихээхэн шуугиан тарьжээ. Х?гжмийн зохиолч Прокофьевын 1916 онд зохиогдож 1929 онд дахин засварлагдсан "Игрок" дуурь м?н л шуугиан тарьсан байдаг. Уран сайхны багаг?й ач холбогдол б?хий т??ний т?г?лд?р хуурт зориулсан жижиг хэлбэрийн б?тээл??д болох ?Сарказмы? хэмээх цуврал зохиол, т?г?лд?р хуурт зориулсан ?Гадкий утёнок? хэмээх х?гжмийн ?лгэр, Анна Ахматовагийн ш?лгээр бичсэн ?Мимолётности? op. 27, цуврал романсуудыг энд дурдах хэрэгтэй юм. Хэдийгээр модернист хандлагатай х?гжим зохиож байсан боловч т??ний, ?рнийн болоод оросын сонгодог уламжлалыг баримталсан хийл, найрал х?гжим д зориулсан 1-р концерт, Б. В. Асафьевт зориулсан "Классическая симфония" №1 зэрэг б?тээл??дээ туурвижээ.
ХИЛИЙН ЧАНАДАД
С.С.Прокофьев 1917 оны т?гсг?л??р Орос орноос явах бодлоо хэрэгж??лэхээр зориглосон байдаг. Тэрээр энэ тухайгаа тэмдэглэлдээ бичсэн нь:
Ехать в Америку! Конечно! Здесь — закисание, там — жизнь ключом, здесь — резня и дичь, там — культурная жизнь, здесь — жалкие концерты в Кисловодске, там — Нью-Йорк, Чикаго. Колебаний нет. Весной я еду. Лишь бы Америка не чувствовала вражды к сепаратным русским! И вот под этим флагом я встретил Новый год. Неужели он провалит мои желания? —
С.С.Прокофьев 1918 оны 5-р сарын 7-ны галт тэрэгэнд сууж Москвагаас гарч дорнод сибирийн т?м?р замаар явж 6-р сарын 1-н гэхэд Японы Токио хотод иржээ. Тэрээр Японы Токио болон Ёкохама хотуудад тоглолт хийсэн боловч ?мн?х цаг ?еийнхээ амжилтыг давж гарааг?й юм. 2 сар орчим х??ц?лдс?ний эцэст америкийн авснаар 8-р сарын 2 гэхэд АНУ руу х?л?г онгоцоор гарав. Сарын дараа тэрээр Нью-Йоркт ирсэн бол тун удалг?й хилийн чанад дахь анхны зохиол болох ?Сказки старой бабушки? хэмээх зохиолоо бичжээ. АНУ-аас эх орондоо эргэж очих х?ртлээ тэр Парист А. Кусевицкийн тусламжтайгаар амьдарч, уран б?тээлээ туурвиж байсан юм. Парис байхдаа Н. Я. Мясковскийтай байнга захидлаар харилцаж З?вл?лт орны тухай, эх орондоо эргэн очиход х?лээж авах эсэх талаар санал солилцож байв. Парист францын х?гжмийн зохиолчидтой танилцаж байсан бол Бельги, Герман, Англи орнуудад ??рийнх?? т?г?лд?р хуур, найрал х?гжимд зориулсан 3-р концертоороо аялан тоглолт хийж байлаа. М?н Парист байхдаа Дягилевтай хамтарч балетын уран б?тээлээ ?ргэлжл??лж байв.